Kính hiển vi là một trong những phát minh quan trọng của loài người, thiết bị này không thể thiếu trong các phòng thí nghiệm, giúp các nhà khoa học khám phá nhiều điều thú vị và bổ ích trong cuộc sống. Do nhu cầu sử dụng đa dạng nên kính hiển vi cũng được thiết kế với những chức năng khác nhau để đáp ứng người dùng. Hiểu rõ về kính hiển vi sẽ giúp chúng ta lựa chọn được loại kính phù hợp với nhu cầu và sử dụng hiệu quả nhất.
Qua bài viết này, Chúng tôi sẽ cùng bạn tìm hiểu về thiết bị kính hiển vi, cấu tạo, công dụng, cách sử dụng, các loại kính hiển vi phổ biến cũng như nơi cung cấp thiết bị uy tín nhất.
Kính hiển vi là gì?
Trong không gian có những vật thể có kích thước siêu nhỏ mà mắt thường của con người không có khả năng nhìn thấy được, kính hiển vi là một thiết bị được phát minh để giúp con người có thể quan sát những vật thể này. Hình ảnh của vật thể có thể được kính hiển vi phóng đại chi tiết và chân thực từ 40 lên đến 3000 lần. Khả năng quan sát của kính được quyết định bởi độ phân giải.
Nguồn gốc và sự phát triển của kính hiển vi
Năm 1590, những chiếc kính hiển vi đầu tiên của nhân loại được ba người thợ Hans Lippershey, Zacharias và Jansen Hans Janssen sáng tạo ra tại đất nước Hà Lan. Sau đó, thiết bị này được nhà toán học người Đức Johann Kepler cải tiến thêm tổ hợp thấu kính hội tụ và phân kỳ vào năm 1611. Những cải tiến này của Kepler vẫn được ứng dụng trong các loại kính hiển vi quang học hiện nay. Năm 1619, một nhà khoa học ở Luân Đôn có tên là Cornelis Drebbel đã chế tạo một loại kính hiển vi phức tạp bao gồm màn chắn, thị kính được lắp bằng 2 thấu kính lồi, vật kính là 1 tổ hợp của kính phẳng và kính lồi cho ra hình ảnh ngược khi quan sát. Năm 1625, chiếc kính hiển vi hoàn chỉnh mang tên Galileo Galilei được tạo ra bởi Giovanni Faber.
Kính hiển vi quang học tiếp tục được phát triển và được sử dụng rộng rãi vào những năm 1660, 1670 tại các quốc gia như Italia, Anh Quốc và Hà Lan. Đến đầu thể kỷ, cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, các loại kính hiển vi hiện đại như kính hiển vi điện tử, kính hiển vi điện tử quét, kính hiển vi đầu dò…lần lượt ra đời.
Cấu tạo của kính hiển vi
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại kính hiển vi với thiết kế và công dụng khác nhau nhưng nhìn chung hầu hết kính hiển vi được cấu tạo từ 4 hệ thống chính: giá đỡ, hệ phóng đại, hệ chiếu sáng và hệ điều chỉnh.
Hệ thống giá đỡ
Bao gồm các bộ phận:
- Bệ máy
- Thân máy
- Revonve mang vật kính (bàn sa trượt, bàn đỡ mẫu),
- Bàn để tiêu bản
- Kẹp tiêu bản.
Hệ phóng đại
- Thị kính: Là một thấu kính hội tụ có tiêu cự rất ngắn, có chức năng tạo ra ảnh thật của vật cần quan sát. Thị kính thường có 2 loại là ống đôi và ống đơn. Bộ phận này được sử dụng để mắt và để soi kính.
- Vật kính: Là một thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn, có công dụng tương tự kính lúp dùng để quan sát ảnh thật. Bộ phận của kính hiển vi quay về phía có vật mà người dùng muốn quan sát. Vật kính có 3 độ phóng đại chính là x10, x40, x100.
Hệ thống chiếu sáng
- Nguồn sáng (có thể là gương hoặc đèn)
- Màn chắn trong quang tụ để điều chỉnh lượng ánh sáng đi qua tụ quang
- Tụ quang là bộ phận dùng để hội tụ những tia ánh sáng và hướng luồng ánh sáng này vào tiêu bản mà người dùng cần quan sát. Di chuyển tụ quang lên xuống để điều chỉnh được độ sáng
Hệ thống điều chỉnh
- Núm chỉnh tinh hay còn gọi là ốc vi cấp
- Núm chỉnh thô hay còn gọi là ốc vĩ cấp
- Núm điều chỉnh tụ quang lên xuống
- Núm điều chỉnh độ tập trung ánh sáng của tụ quang
- Núm điều chỉnh màn chắn sáng (độ sáng)
- Núm di chuyển bàn sa trượt (trước, sau, trái, phải)
Công dụng của kính hiển vi trong cuộc sống
Nhờ tính năng phóng đại hình ảnh thần kỳ, kính hiển vi được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Không chỉ phổ biến trong các ngành nghiên cứu khoa học, thiết bị này còn được đưa vào làm dụng cụ học tập cho học sinh, sinh viên.
Sau đây là một số công dụng cụ thể của kính hiển vi trong từng ngành nghề:
– Sử dụng trong các phòng thí nghiệm nghiên cứu khoa học: công nghệ sinh học, dược phẩm, nanophysics, vi sinh, vi điện tử…
– Sử dụng trong kỹ thuật: kính hiển vi có khả năng phóng đại các bo mạch liên kiện điện tử giúp người thợ nhìn thấy được các chi tiết nhỏ nhờ đó dễ dàng sửa chữa các thiết bị điện tử.
– Trong lĩnh vực y tế, sinh học: kính hiển vi dùng để phóng đại hình ảnh mẫu vật như các tế bào của con người, động vật, thực vật, vi khuẩn… cũng như quan sát sự xúc tác của chúng.
– Trong lĩnh vực khảo cổ học: dùng để nhận biết đồ cổ là hàng thật hay giả.
– Kính hiển vi còn phục vụ trong việc học của học sinh và sinh viên.
Kính hiển vi sử dụng như thế nào?
Các bước chuẩn bị
– Đặt kính hiển vi trên một bề mặt phẳng sạch sẽ và cố định. Bảo đảm khu vực đặt kính đã được vệ sinh sạch sẽ sau đó kiểm tra nguồn điện. Lưu ý cầm phần dưới đế kính khi di chuyển để tránh làm hư hỏng các bộ phận khác.
– Hãy vệ sinh tay trước khi sử dụng hoặc sử dụng gang tay vì đây là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với kính hiển vi. Mồ hôi do tay tiết ra hoặc bụi bẩn hay vân tay có thể bám vào các bộ phận hoặc mẫu vật gây ảnh hưởng xấu trong quá trình sử dụng.
– Chọn tư thế ngồi phù hợp và thoải mái nhất khi sử dụng kính hiển vi để tránh tình đau lưng hoặc mỏi cổ.
Các bước sử dụng kính hiển vi:
Bước 1: Bật công tắc nguồn.
Bước 2: Đặt tiêu bản lên bàn để tiêu bản rồi cố định tiêu bản bằng kẹp.
Bước 3: Sau đó nhỏ 1 giọt dầu soi để soi chìm trên phiến kính khi soi vật kính x100.
Bước 4: Chọn vật kính thích hợp với mục đích sử dụng và mẫu tiêu bản.
Bước 5: Điều chỉnh ảnh sáng cho phù hợp với việc quan sát.
Bước 6: Hãy điều chỉnh tụ quang đối với vật kính x10 thì hạ đến tận cùng, vật kính x40 để ở đoạn giữa, vật kính x100 thì để quang tụ ở đoạn đầu.
Bước 7: Lúc này, hãy tiến hành điều chỉnh cỡ màn chắn tương ứng với vật kính.
Bước 8: Sau đó vật kính sẽ được hạ sát vào tiêu bản.
Bước 9: Mắt nhìn thị kính đồng thời tay vặn ốc vĩ cấp để đưa vật kính lên cho đến khi nhìn thấy hình ảnh mờ của trường rồi tiến hành điều chỉnh ốc vi cấp để nhìn được hình ảnh rõ nét nhất.
Các lưu ý khi sử dụng kính hiển vi
Những điều khách hàng cần chú ý khi sử dụng kính hiển vi để bảo dưỡng cho máy:
– Kính hiển vi cần được bảo quản nơi khô thoáng. Khi không có nhu cầu sử dụng thì đặt kính hiển vi nào hộp có gói hút ẩm silicagel để không làm máy ẩm mốc.
– Vệ sinh hệ thống giá đỡ hàng ngày bằng khăn sạch và lau vật kính dầu bằng giấy mềm chuyên dụng có tẩm xylene hoặc cồn.
– Hệ thống chiếu sáng định kỳ cần được lau chùi.
Các loại kính hiển vi được sử dụng phổ biến hiện nay
1. Kính hiển vi điện tử
Kính hiển vi điện tử là loại kính dùng các loại thấu kính từ để hội tụ chùm điện tử. Đối với loại kính này nguồn bức xạ ánh sáng sẽ được thay bằng các chùm điện tử hẹp được tăng tốc dưới hiệu điện thế có thể từ vài chục kV lên đến đến vài trăm kV. Đây cũng là một trong những loại kính thông dụng nhất trên thị trường hiện nay.
2. Kính hiển vi quang học
Kính hiển vi quang học là loại kính đơn giản và có thể coi là lâu đời nhất trong dòng kính hiển vi. Loại kính này sử dụng ánh sáng khả kiến nhằm quan sát hình ảnh các vật thể nhỏ được phóng đại nhờ hệ thống các thấu kính thủy tinh. Hiện nay kính hiển vi quang học còn được trang bị thêm phim quang học hay các CCD camera để chụp lại hình ảnh hoặc ghi lại video thay vì nhìn hình ảnh phóng đại bằng mắt thường.
3. Kính hiển vi soi nổi
Kính hiển vi soi nổi có những đặc tính thú vị so với các loại kính khác như tạo cho ta cảm giác về không gian của hình ảnh nhờ khả năng cấu tạo góc nhìn khác nhau cho hai mắt trái và mắt phải hình thành nên hình ảnh 3 chiều của mẫu. Thiết bị này cho ra hình ảnh sắc nét, màu sắc sinh động cũng như thuận chiều như nhìn bằng mắt thường nên được phổ biến trong nhiều lĩnh vực. Ngoài ra, loại kính này còn có thể quan sát những mẫu vật có độ phóng đại thấp. Khi sử dụng kính hiển vi soi nổi, hai đường truyền quang của hai vật kính và thị kính tách biệt nhau và ánh sáng phản xạ là loại ánh sáng được sử dụng chính.
4. Kính hiển vi sinh học
Kính hiển vi sinh học có độ phân giải cao nên thường được dùng trong phòng thí nghiệm nghiên cứu chuyên nghiệp hoặc cũng có thể phục vụ trong quá trình học tập cả học sinh, sinh viên. Công dụng của kính hiển vi sinh học thường là quan sát sinh vật và quá trình sinh sản của chúng cũng như nghiên cứu các loại tế bào, pháp y nhờ vào hệ thống thấu kính có chất lượng tốt hơn so với các loại kính phóng đại thường thấy.
5. Kính hiển vi có gắn Camera
Kính hiển vi có gắn Camera là loại kính hiển vi tân tiến có gắn thiết bị camera CCD hỗ trợ người dùng ghi lại hình ảnh hoặc video rồi xuất ra máy tính. Loại kính này còn có tên gọi khác là kính hiển vi kỹ thuật số.
6. Kính hiển vi soi ngược
Kính hiển vi soi ngược hay còn được gọi với cái tên khác là kính hiển vi đảo ngược. Đây là loại kính hiển vi có nguồn ánh sáng và tụ quang ở phía trên và bàn đặt mẫu ở phía dưới. Các vật kính và bàn để vật kính sẽ ở dưới bàn mang mẫu và hướng lên trên. Thiết bị này giúp người sử dụng quan sát các hình ảnh tự nhiên hơn so với các loại kính thông thường khác nên thường được phục vụ trong việc quan sát các tế bào sống hoặc các loại sinh vật dưới đáy của bình chứa lớn. Người sử dụng có thể quan sát từ bên dưới vật kính phản xạ khi sử dụng kính hiển vi soi ngược để soi mẫu kim loại đã được đánh bóng hay các thao tác vi mô.
7. Kính hiển vi phản pha
Kính hiển vi phản pha hay còn có tên gọi khác là kính hiển vi tương phản cũng là một trong số những loại kính hiển vi quang học có khả năng chuyển đổi lệch pha trong ánh sáng truyền qua một mẫu vật trong suốt để thay đổi độ sáng trên hình ảnh. Kính hiển vi phản pha thường được sử dụng để quan sát các mẫu vật như hồng cầu, vi khuẩn, nấm mốc, sợi, mảnh thủy tinh và các hạt dưới mức tế bào như nhân,các bào quan cũng như các mẫu vật trong suốt, không màu, không nhuộm. Các lĩnh vực có ứng dụng kính hiển vi phản pha bao gồm sinh học phân tử, sinh học tế bào, vi sinh và nghiên cứu về y khoa.
8. Kính hiển vi cầm tay mini
Kính hiển vi cầm tay mini là loại kính hiển vi điện tử có khả năng kết nối với máy tính thông qua cổng USB để phóng đại hình ảnh của vật mẫu trên màn hình máy tính. Loại kính này đặc biệt có thiết kế nhỏ gọn dễ dàng cầm tay để chụp ảnh và quay phim lại. Ngoài ra, thiết kế núm xoay cho phép người zoom hình ảnh lên 20 đến 100 lần.
METROTECH – Nhà phân phối kính hiển vi uy tín và chất lượng
METROTECH trực thuộc Công ty Cổ phần Sản xuất thương mại dịch vụ Vững Tín tự hào là đơn vị phân phối các loại thiết bị phòng thí nghiệm trong đó có sản phẩm kính hiển vi uy tín và chất lượng nhất. Với nhiều năm kinh nghiệm trên thị trường, chúng tôi luôn đặt sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu.
Đến với METROTECH, quý khách hàng sẽ được đội ngũ nhân viên nhiệt tình tư vấn miễn phí về các sản phẩm của công ty đa dạng từ kính hiển vi quang học, kính hiển vi sinh học, kính hiển vi soi nổi đến các loại kính tân tiến hiện nay như kính hiển vi điện tử, kính hiển vi có gắn camera…
Sản phẩm được nhập trực tiếp từ những nhãn hiệu hàng đầu thế giới như Optika, Dino – Lite, Shodensha… với giá cả tận gốc giúp khách hàng tiết kiệm chi phí.
Chúng tôi hy vọng bài viết mang đến cho bạn đọc những thông tin cần thiết về kính hiển vi. Nếu có khúc mắc về sản phẩm hãy liên hệ ngay cho chúng tôi, METROTECH sẵn sàng giải đáp nhanh chóng cho quý khách hàng.